काठमाडौं : त्यसो त नेपाली चलचित्रकर्मीहरुले बेलाबेला आफ्नो बारेमा लेखिएका समाचारहरुको खण्डन गर्दै आपत्ति जनाउनु खासै नौलो कुरा होइन। आफ्नो बारे फलानो पत्रकारले भ्रम छर्ने समाचार लेख्यो भन्दै बेलाबेला चलचित्रकर्मीहरुले सामाजिक संजालमा आपत्ति जनाइरहेका हुन्छन्।
यसैबीच, नायिका स्वस्तिमा खड्काले पनि आफ्नो बारे गलत समाचार लेखेको भन्दै आपत्ति जनाएकी छिन्। मंगलबार राति आफ्नो फेसबुक अकाउन्ट मार्फत एउटा लामो स्टाटस लेख्दै महिला पत्रकारको नामै तोकेर स्टाटस मार्फत आपत्ति जनाएकी हुन्।
बारम्बार आफ्नो बारे नभएको समाचार लेखेको भन्दै स्वस्तिमाले अनलाइन मिडिया ‘उकेरा’की पत्रकार पुष्पा थपलियाको नाम समेत उक्त स्टाटसमा तोकेकी छिन्। ‘हरेक समाचारपछि माफी माग्नुपर्ने कस्तोखाले पत्रकारिता हो यो ?, स्वस्तिमाले लेखेकी छिन्, ‘पत्रकार हुन पढ्नु पर्दैन ? कलाकारको छवि र पत्रकारको कलम त्यति सस्तो छ ?’
त्यसो त, स्वातिमाले लेखेको उक्त स्टाटसमा पुष्पा थपलियाले माफी माग्दै रिप्लाई समेत गरिसकेकी छिन्। ‘मलाई माफ गर्नुहोस्, कहिलेकाहीँ यस्तो पनि हुन्छ’, पुष्पाले रिप्लाई दिँदै लेखेकी छिन् , ‘मानवीय गल्ती मात्रै हो । यो जानाजानी होइन। मलाई सच्याउनुभएकोमा र तपाईंको राम्रो सुझावको लागि धेरै धेरै धन्यवाद।’
पुष्पाको उक्त रिप्लाईमा स्वास्तिमाले फेरि रिप्लाई गरेकी छिन्। ‘कहिलेकाहीँ गल्ती हुन्छ भनेर सुख पाइन्न’, स्वस्तिमाले रिप्लाई गर्दै लेखेकी छिन् , ‘तपाईंका समाचारले व्यक्तिको सार्वजनिक छविमा मैलो लागिसकेको हुन्छ । मान्छेको चरित्रमाथि (कु)प्रश्न उठाएपछि सार्वजनिक रूपमा माफी माग्नु पर्दैन? सुटुक्क सच्याएर र मेसेजमा सरी भनेर मात्रै हुन्छ ?’
स्वस्तिमाको यो आपत्तिजनक स्टाटसले आम पत्रकारलाई सतर्कता भने पक्कै गराएको छ। स्वस्तिमाले लेखेको स्टाटस यस्तो छ :-
घटना— १
‘चपली हाइट’को पत्रकार सम्मेलन थियो । २०-२५ जना पुरुष पत्रकारको बीचमा २ जना महिला थिए । उनीहरूले मलाई हात हल्लाए, म मुसुक्क हाँसें । त्यति धेरै पुरुषको बीचमा २ जना भए पनि पत्रकार महिला देख्दा मलाई खुसी लाग्यो । फिल्मबारे सवाल-जवाफ भयो । समग्रमा दिन ठीकठाक बित्यो ।
र, साँझ पर्यो । घर पुगेर सरर मोबाइल चेक गर्दा एउटा (कु)समाचार देखें । रंग पत्रकार पुष्पा थपलियाले सेयर गर्नुभएको ‘उकेरा’को (कु)समाचारले मलाई आकासबाट एकैपटक धर्तीमा खसाल्यो । पत्रकार सम्मेलनमा मैले बोलेको विषयलाई जेरीझैं बंग्याएर लेखिएको रहेछ । त्यो समाचार थिएन, स्वैरकल्पना थियो । त्यो (कु)समाचारमा उल्लेख भएका ‘कोट’हरू मैले बोलेका थिएनन् । सार्वजनिक व्यक्तिको विषयमा गसिप, अनुमान, आरोप लाग्नु सामान्य नै होला । तर, किटानीसाथ ‘स्वस्तिमाले यसो भनिन्’ भन्दै समाचार लेखेको देखेपछि रिसले मेरो शरीर जम्यो ।
तत्कालै मैले थपलियाजीलाई मेसेज लेखेर सोधें, “मैले यस्तो कहिले र कहाँ बोलें ?”
उहाँले मलाई भिडियो पठाउँदै भन्नुभयो, “राम्ररी सम्झिनुस् त, तपाईंले भन्नुभएको छ ।”
म आफैंले बोलेका कुरा सम्झिराख्नु आवश्यकै थिएन । मलाई म जति स्वस्तिमा हुँ भन्ने थाहा छ, त्यति नै मैले बोलेका कुरा याद हुन्छ । र, त्यो (कु)समाचारमा भनिएजस्तो बोल्ने मेरो स्वभाव छैन ।
मैले थपें, “मैले कहाँनेर भनेकी छु, ल बताइदिनुस् । भिडियो तपाईं पनि हेर्नुस् ।”
शायद उहाँले भिडियो पूरा हेर्नुभयो । र, शायद मैले त्यस्तो नबोलेको थाहा पाउनुभयो र सामान्य तरिकाले भन्नुभयो, “सरी, मिस्टेक भएछ ।”
मलाई थाहा छैन, त्यो (कु)समाचार नियोजित थियो कि गल्ती ! तर, सञ्चारमाध्यमलाई नियोजित गल्ती गर्ने छुट छैन ।
घटना— २
त्यही ‘उकेरा’मा आज फेरि मेरो नाम जोडेर अर्को एउटा (कु)समाचार आएको छ । ३ अनुच्छेद पढिनसक्दै मेरो दिमाग घुम्यो ।
मैले ’21st Century Women’ नामक शोमा प्रस्तोताको भूमिका निभाएकी थिएँ । त्यही शृंखलाको एउटा संस्करणमा मेरी कलाकार मित्र सुरक्षा पन्तलाई बोलाएकी थिएँ । ‘उकेरा’को त्यो (कु)समाचारका अनुसार मैले सुरक्षालाई यस्तो प्रश्न सोधें रे, “तिम्रो फिल्म सुपरहिट भएको छ कि छैन ?”
अनि प्रत्युत्तरमा सुरक्षाले अप्ठ्यारो मानेर ‘छैन’ भनिन् रे ! अनि मैले बडो ताजुबसाथ ‘मेरो त छ’ भनें रे !
पुष्पा थपलियाजीले त्यो कार्यक्रमलाई आधार मानेर ‘उकेरा’मा समाचारको निहुँ पारेर ‘विचार’ लेख्नुभएछ ।
त्यो (कु)समाचार पढेर म रन्थनिएँ । एक त साथी, त्यसमाथि पाहुनालाई बोलाएर लज्जित बनाउने संस्कार मेरा बा-आमाले कहिल्यै सिकाउनुभएन । म ढंग पुर्याएर बोल्न नजानूँला, तर कसैलाई होच्याउन जान्दिनँ । त्यो मेरो रगतमा छैन । र, सुरक्षाका हिट फिल्मबारे मैले सोध्नै पर्दैन, मलाई हिट फिल्मको नाम मुखाग्र छ ।
मैले त्यो कार्यक्रममा सुरक्षालाई अंग्रेजीमा सोधेकी थिएँ, “तिम्ले त्यस्तो कुनै फिल्म गर्दिनँ भनेर छाडेकी छ्यौ, जुन पछि सुपरहिट भएको छ ? (Have you rejected a film that later on turned out to be a superhit?)
अंग्रेजी नबुझ्नु कुनै समस्या होइन । यो मानवीय गुण हो । म पनि कहिलेकाहीँ क्लिष्ट अंग्रेजी बुझ्दिनँ । किनकि, अंग्रेजी हाम्रो मातृभाषा होइन । मातृभाषा नेपाली हुँदा पनि त हामी कति गल्ती बोलिरहेका, लेखिरहेका हुन्छौं । भाषा जान्नु र नजान्नुले कुनै पनि व्यक्तिको व्यक्तित्व निर्धारित हुँदैन ।
तर, त्यही अंग्रेजी संवादको सन्दर्भ लिएर उल्था गर्दै समाचार लेख्ने जिम्मेवारी छ भने भाषा त बुझ्नैपर्छ । कि भाषा जान्नेको सहयोग माग्नुपर्छ । या, जान्नेलाई लेख्न दिनुपर्छ ।
उहाँले भाषा नजान्नुभएको हो कि पत्रकारिताको मूल्य र मान्यता ?
हुन त, ‘उकेरा’ र त्यहाँ काम गर्ने पत्रकारबारे विभिन्न मञ्चमा धेरैपटक आलोचना सुनेकी छु । फिल्मी ग्रुपहरूमा ‘उकेरा’का समीक्षामाथि उल्टो समीक्षा भइरहेका हुन्छन् । करिब ८ वर्षको अभिनय करिअरमा यति गैरजिम्मेवार र असंवेदनशील ‘मूलधारे’ अनलाइन मैले देखेकी थिइनँ ।
हरेक समाचारपछि माफी माग्नुपर्ने कस्तोखाले पत्रकारिता हो यो ? पत्रकार हुन पढ्नु पर्दैन ? कलाकारको छवि र पत्रकारको कलम त्यति सस्तो छ ?
